خانه » بلاگ » قرارداد مساقات
قرارداد مساقات

قرارداد مساقات

قرارداد مساقات

قرارداد مساقات

  

 2_221205183726.jpg     01.png

مقدمه

مساقات در لغت به معنی آبیاری کردن است. در اصطلاح حقوقی نیز مساقات به معنی نگهداری از درختان و بوته‌های موجود در باغ و تقسیم منافع و ثمره‌ی این درختان است.
در این قرارداد صاحب باغستان با فرد عامل قرارداد می بندد و تعهد می دهد که درختان باغستان را آبیاری کند؛ در نهایت محصول به دست آمده، بین هر دو به صورت توافقی و بنا بر تصمیمات از پیش گرفته شده، تقسیم می شود.
برابر ماده 543 قانون مدنی، مساقات معامله ای است که بین صاحب درخت و امثال آن یا عامل در مقابل حصه مشاع معین از ثمره واقع می شود و ثمره اعم است از‌ میوه و برگ و گل و غیر آن.

تفاوت مساقات با مزارعه این است که، در مساقات درختان مثمر برای مراقبت به عامل داده می¬شوند و عامل با مراقبت و آبیاری، سم پاشی و.. باعث می¬شود که محصول بیشتری تولید کند و در مقابل سهام معینی به عامل تعلق می گیرد ولی مزارعه زمین در اختیار عامل است تا کشت نماید.

مدت زمان در قرارداد مساقات

مدت زمان تعیین شده در قرارداد باید معین باشد تا عامل بداند چه مقدار آبیاری و رسیدگی نماید. میزان سهم عامل به طور مشاع تقسیم می شود. برای مثال، نصف ثمره و برگ و گل و هیزم درختان برای عامل می باشد.
درختان غیر مثمر را نمی توان به عامل سپرد. درختان مثمر باید چندین سال عمر داشته باشند. بوته هایی که کمتر از یک سال عمر دارند، نمی توانند موضوع مساقات باشند.
به طور کلی هنگام تعیین مدت زمان قرارداد باید این را در نظر گرفت، نمی توان مدت زمانی را برای قرارداد مشخص کرد، که در آن مدت درختان محصولی نمی دهند؛ مثلا برای درختانی که در تابستان ثمر می دهند، عقدی منعقد کرد، که مدت آن از پاییز تا بهار سال بعد باشد.

عقد مساقات شامل چه مواردی می شود و چه شرایطی لازم است؟

این نوع عقد شامل گیاهان ریشه دار مثل بوته و درخت می شود و باید دانست مساقات، شامل کاشتن درخت و گیاه نمی شود.

•    در این نوع قرارداد، نمی توان شرط کرد محصول باغستان برای مالک یا عامل است.
•    پرداخت حق الزحمه عامل باید به صورت مشاع باشد.
•    مدت قرارداد عامل، نباید کمتر یا بیشتر از محصول به دست آمده باشد.
•    به هر دلیلی اگر قرارداد فسخ شود تمام اموال برای مالک است.

قرارداد مساقات چیست؟

این قرارداد بین مالک زمین و فردی که روی زمین کار می کند تنظیم می شود و شامل اطلاعات طرفین، نوع محصول باغ، مسئولیت ها، تعهدات، مدت زمان قرارداد، میزان سهم هر طرف و... می باشد.
قرارداد مساقات یک سند مکتوب حقوقی است. طرفین با در دست داشتن این قرارداد، در صورت بروز مشکل می توانند به دادگاه یا مراجع قضایی مراجعه و شکایت کنند.

ارکان قرارداد

1.    صیغه قرارداد، که به معنای آن است، زمانی که دو نفر قصدشان از انجام این عقد را دارد بیان می¬کنند و شخص مقابل می¬تواند بپذیرد یا نپذیرد.
2.    طرفین قرارداد
3.    مورد معامله

عامل کیست و چه حقوقی دارد؟

عامل فردی است که وظیفه نگداری از باغ را به عهده دارد و نمی تواند بدون اجازه مالک معامله را فسخ یا به فرد دیگری واگذار کند؛ همچنین او وظیفه دارد پس از برداشت محصول، محصولات را به صورت مشاع سهم خود را بگیرد.
عامل در این قرارداد تعهد به وسیله دارد؛ به این معنی که تا جایی که وظیفه دارد و امکان پذیر است و در حدود متعارف و از باغ و درختان مراقبت کند.

فسخ قرارداد

در صورتی که مساقات به هر دلیلی فسخ گردد، تمام ثمره متعلق به مالک است و عامل مستحق اجرت المثل می¬شود؛ به دلیل آن که در زمان بستن قرارداد درختان از ابتدا وجود داشته اند و عامل سبب این نشده که با زحمت و رسیدگی به این وضع رسایده باشند.

در قانون مدنی به طور مطلق گفته شده است، در صورت فسخ تمام ثمره مال مالک است و عامل فقط به خاطر کارهایی که انجام داده مستحق اجرت المثل خواهد بود. اما در فقه، عامل نسبت سهم خود را از زمان ظهور ثمره می داند نه از زمان تقسیم. چنان چه بعد از ثمره، قرارداد فسخ شد، در فقه معتقد هستند که مالک حصه خود خواهد بود.
«در هر مورد که مساقات باطل باشد یا فسخ شود، تمام ثمره مال مالک است و عامل مستحق اجرت‌المثل خواهد بود._قانون مدنی، ماده 544_»
زمانی که عامل به وظایفی که در قرارداد مشخص شده است، عمل نکند، مالک از طریق دادگاه می تواند اجبار نماید و اگر کارساز نبود، حاکم می تواند شخص دیگری را با هزینه عامل جهت انجام کارها انتخاب کند همچنین مالک حق فسخ عقد را خواهد داشت.

تعهد عامل در قرارداد، تعهد به وسیله است. یعنی در اصل وظیفه دارد در حد متعارف از باغ و درختان مراقبت نماید. اما در صورتی که به هر دلیلی محصول باغ کمتر بود عامل مسئولیتی در قبال آن ندارد. اما اگر عامل وظایف خود را به خوبی انجام ندهد و مزید برعلت شود، که محصول کاسته شود، دراین صورت باید خسارتی که مالک متحمل شده است را جبران کند.

عقد لازم و جایز و خیاری 25.jpg

عقد لازم عقدی است که هیچ کدام از طرفین حق بر هم زدن معامله را ندارند؛ مگر در مواردی که قانون معین کرده باشد. این موارد خاص از خیارات قانونی است.
در عقد بیع، بایع و مشتری حق بر هم زدن معامله بدون رضایت دیگری را ندارد. مگر در موارد خاص قانون معین تعریف شده باشد. چنان چه بایع فریب خورده باشد و این امر به طور فاحش افحش باشد، قانونا با خیار غبن می تواند معامله را فسخ کند.
عقد جایز عقدی است، که هر یک از طرفین هر زمان که بخواهند می توانند معامله را یک طرفه بر هم بزند. چنان چه قانون-گذار به جایز بودن آن تصریح کرده باشد، عقود جایز هستند. در این نوع عقد علاوه بر این که هر یک از طرفین حق فسخ را دارند، می توانند با مرگ یا جنون هر یک از طرفین قرارداد را فسخ کنند.

قرارداد مساقات بانکی

قرارداد مساقات بانکی توسط قانون بانکداری تنظیم می شود. بانک تسهیلاتی را ارائه می کند و به رونق فعالیت های اقتصادی می پردازد. بانک در این جا نقش صاحب باغ را دارد و متقاضیان عامل باغ نامیده می شوند. شخص عامل یا متقاضی، متعهد می شود که در باغ مشخص شده فعالیت داشته باشد و محصول به دست آمده به صورت مشاع میان شخص و بانک تقسیم شود.

شرایط مساقات بانکی

•    اگر شرایط اضطرار پیش بیاید بانک مجاز است در طی دوره تولید، بخشی از ثمره را به صورت نقد به عامل پرداخت کند.
•    هر دو طرف قرارداد بنابر شرایط از پیش تعیین شده در سود و زیان شریک اند.
•    باید تمامی اطلاعات لازم از جمله مدت زمان، تعهدات طرفین، مشخصات افراد و... در قرارداد قید شود.
•    نمی توان مالک را به هر دلیلی، از جمله ورشکستگی، از سهم خود محروم کرد.
•    در صورت هر گونه قصور عامل که سبب آسیب به محصول شود، باید به مالک خسارت پرداخت گردد.

ما سعی کردیم خلاصه کوتاهی از شرایط عقد مساقات را در این مقاله برای شما ارائه دهیم. تیم حقوقی ما با تنظیم یک قرارداد قانون تلاش کرده، با پیش بینی تمام چالش¬هایی که ممکن است، در آینده برای طرفین ایجاد شود، خیال شما از بابت داشتن یک قرارداد هم جانبه حقوقی آسوده کند.

                                                                                               01.png

نوشته شده در 1400/10/19 - 12:47:13
دیدگاه ها
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ارسال نشده است!
دیدگاه خود را با ما به اشتراک بگذارید و سوال های خود را بپرسید.
قرارداد نویس
آدرس: قم، پردیسان، بلوار تقوی،پلاک 29
تلفن: 02538838450
ایمیل: qarardadnevis.ir@gmail.com
کلیه حقوق این وبسایت متعلق به قراردادنویس می باشد. ©