نمایندگی در لغت به معنای وکالت است.
نمایندگی، رابطه حقوقی بین دو نفر اعم از حقیقی یا حقوقی است، که طرف دوم با تنظیم قرارداد می تواند، اموری مانند خرید، فروش، معاملات و ... به طرف اول واگذار کند.
نماینده تجاری شخصی است، که بدون قرارداد اجاره خدمات، در برابر تاجر اعطا کننده نمایندگی، تعهد می کند، در ازای دریافت اجرت، نسبت به بازاریابی، مذاکره مقدماتی، فروش یا اجاره کالاها یا... برای زمان محدود یا نامحدود با نام و حساب او، اقدام به انجام معاملات کند.
مقام قانون گذار در ایران، مواد 395 تا 401 قانون تجارت را به مباحث مربوط به نمایندگی تجاری اختصاص داده. در این مواد عمدتا به مقرراتی مربوط به کسانی که با اخذ نمایندگی اقدام به فعل تجاری می کنند، می پردازد.
1. نمایندگی حق العمل کار
حق العمل کار به شخصی گفته می شود، که به اسم خود ولی به حساب دیگری معاملاتی کرده و در مقابل کار خود حق العمل دریافت می کند.
2. نمایندگی قائم مقام تجاری
رئیس تجاری نماینده ای را برای انجام امور مربوط به شعب نایب خود قرار داده است و امضا او برای شعب لازم است. به بیانی ساده تر، وکالت سایر کسانی که در قسمتی از شعب سمت نمایندگی دارند، تابع مقررات وکالت به شخص نماینده داده می شود.
در قرارداد نمایندگی، بحث توزیع و فروش مطرح است. نمایندگی به گونه ای است که صرفا به بازاریابی و انعقاد قرارداد می پردازد. نماینده خود طرف قرارداد محسوب می شود؛ اما هر چند قرارداد مزبور برای اصیل و در جهت درخواست وی انجام می گیرد.
نماینده بدون موافقت کتبی شرکت اصلی، حق واگذاری نمایندگی به هیچ شخص حقیقی یا حقوقی ندارد. زمانی که در قرارداد به وی اجازه فروش اقساطی داده شده باشد؛ می تواند چنین کاری را انجام دهد. همچنین او حق برگزاری مزایده و حراج را نخواهد داشت؛ مگر این که در قرارداد اجازه کتبی داشته باشد.
یک کار آفرین برای رشد کسب و کار خود پیشنهاد فروش امتیاز و نمایندگی می دهد و فرد نماینده کسب و کار خود را با استفاده از ایده واگذاری در مقابل پرداخت مبلغی راه اندازی می کند و نام تجاری، بازاریابی و... را دریافت می کند.
• ریسک کاری کمتر برای شروع کار.
• برآورد هزینه برای شروع کار.
• ایده بازاریابی اثبات شده.
• بازار فروش برای محصولات و خدمات.
معایب نمایندگی
• قدرت تصمیم گیری کارآفرین کمتر است.
• پرداخت حق نمایندگی موجب کاهش سود می شود.
• امکان ارائه محصول جدید از طرف عرضه کننده وجود ندارد.
• در صورت از دست دادن بازار فروش توسط صاحب امتیاز، نماینده فروش نیز بازار را از دست می دهد.
موضوع هر قرارداد مهم ترین رکن اساسی هر قرارداد می باشد. در قسمت موضوع قرارداد باید در وهله اول مشخص شود، قصد و نیت طرفین از نمایندگی چیست، ثانیا مشخص شود، اراده و حوزه اختیارات نماینده چقدر می باشد، ثالثا اگر هر قید و شرطی برای نماینده یا موضوع مورد قرارداد در طرفین وجود دارد باید به طور واضح و شفاف قید شود.
زمان تنظیم قراداد بندی وجود دارد، که معمولا توسط شرکت ها بازه زمانی نمایندگی را تعیین می کند. طرفین در قرارداد باید صحیح و واضح، به این بند توجه کنند، که در غیر این صورت اگر مشکلات و اختلافی در نمایندگی به وجود آید، دادگاه با توجه به شرایط مدت زمان قرارداد را تعیین خواهد کرد؛ آن زمان ممکن است، رای صادر شده، با نظر طرفین تفاوت داشته باشد.
محدوده نمایندگی یعنی تعیین محدوده جغرافیایی یا موضوعی قرارداد. قرارداد نمایندگی ممکن است، به چند شهر یا استان محدود شود. همچنین قرارداد نمایندگی خارجی ممکن است، در یک کشور یا چند کشور مشخص گردد.
انحصار می تواند، به صورت یک جانبه یا دو جانبه باشد. منظور از یک جانبه در قرارداد نمایندگی این است، که برای یکی از طرفین حالت انحصار دارد و برای طرف دیگر غیر انحصار است.
نماینده متعهد می شود، در طول مدت قرارداد فقط محصولات طرف مقابل را نمایندگی کند و نسبت به هیچ محصول شرکت دیگری اقدام به نمایندگی ننماید.
شرایط شامل موضوعاتی است، که طرفین با توجه به موضوع قرارداد به آن اهمیت می دهند؛ مانند میزان حق الزحمه و نحوه پرداخت آن، امکانات نماینده، اختیارات و تعهدات نماینده و...
1. نماینده متعهد می شود، مسئولیت منافع اصلی شرکت را بر عهده داشته باشد و از آن حمایت کند.
2. نماینده اجازه ندارد، سفارشات خارج از منطقه را بپذیرد.
3. نماینده اجازه ندارد، از طرف شرکت اصلی اقدام به قرارداد با شخص دیگری کند.
4. قبول سفارشات در نهایت با شرکت اصلی است. نماینده صرفا برای شرکت اصلی، مشتری جذب می کند.
یکی از ویژگی های مهم نماینده تجاری این است، که شخص یک نفر را به عنوان نماینده انتخاب می کند و از طرف او معامله تجاری انجام می دهد. شخص سرمایه گذار می تواند، با شرکت هایی که نمایندگی تجاری دارند، با واگذار کردن نیابت به نماینده تجاری، خود دیگر به طور شخصی اقدام به عمل ننماید.
از دیگر ویژگی های نمایندگی تجاری این است، که آن نوعی وکالت است، که شخص سرمایه گذار بخشی از اختیارات خود را به دیگری منتقل می کند. رابطه ای که میان شخص سرمایه گذار و نماینده تجاری ایجاد می شود را عقود اذنی می گویند.
ثبت برند باعث شناخت کسب و کار در بازار می شود. اگر یک کسب و کار علامت تجاری نداشته باشد، امکان دارد افراد سودجو از آن از آن استفاده و به اعتبارشان لطمه وارد کنند..
اصلی ترین و مهم ترین هدف شرکت ها برای اعطای نمایندگی، توسعه و گسترش تجارت و کسب و کار است. اعطای نمایندگی رشد و توسعه یک تجارت است؛ تا تولیدات و خدمات خود را در شهر یا کشور و قاره های دیگر به عرضه برساند.
به همین جهت مشاورین کسب و کار برای گسترش و رشد شرکت، با مشاوران شرکت های تخصصی اعطای نمایندگی، قرارداد می بندند.
دو مقوله تجارت و همکاری افراد با یکدیگر، به خودی خود همواره چالش زا بوده اند؛ حال اگر بخواهد در کنار هم قرار بگیرند، لازمه یک همکاری مفید و صمیمانه پیشبرد آن بر اساس قوانین حاکم بر آن سبک از کسب و کار است.
تیم حقوقی ما با تنظیم قراردادی که تمامی شرایط قانونی و عرفی لازم برای همکاری دو یا چند جانبه افراد را داراست، تلاش کرده است، که از بابت هر گونه مشکلی که در آینده ممکن است، به وقوع بپیوندد، خیال شما را راحت کند.
